Borzywoj I Przemyslid (urodzony w 852 lub 853 roku, zmarł w 889 roku) herb
Syn Gościwita, legendarnego księcia czeskiego z dynastii Przemyślidów, następcy Neklana, znanego jedynie z "Kroniki" Kosmasa z Pragi.
Książę Czech od około 867 roku do 889 roku.
Najpóźniej w 875 roku poślubił Ludmiłę "Świętą" (urodzona około w Mielniku 860 roku, zmarła w Tetínie 16 września 921 roku), córkę Sławibora, księcia pszowskiego lub milczańskiego.
Pierwszy historyczny władca czeski z dynastii Przemyślidów. Według legendy potomek Przemysła "Oracza", który poślubił księżniczkę milczańską lub pszowską Luboszę, córkę legendarnego księcia czeskiego Kroka. Bardzo mało wiadomo o rządach Borzywoja przed powstaniem wymierzonej przeciw niemu opozycji z chrześcijaninem Strojmirem na czele.
Nie zachowały się informacje na temat rodzeństwa Borzywoja. Przypuszcza się, że jego siostrą mogła być czeska księżniczka, której weselny orszak został obrabowany w 871 roku, a identyfikowana ze Świętożyzną, żoną Świętopełka I, księcia morawskiego. Pojawiła się hipoteza, autorstwa Duana Třetíka, że Borzywoj I miał brata, którego synem był komes Vok.
Hipoteza, jakoby Borzywoj nie pochodził z dynastii Przemyślidów, ale został osadzony na tronie czeskim przez Świętopełka I "Wielkiego", została obalona już w 946 roku.
Za pierwszą wzmiankę o Borzywoju uchodzi zapiska z Annales Fuldenses, które pod 872 roku zanotowały, że wojska niemieckie pobiły pięciu czeskich książąt: Świętosława (Zuentislan), Witysława (Witislan), Hermana (Heriman), Spytymira (Spoitimar) i Mojsława (Moyslan). Na marginesie jednego z kodeksów pojawia się imię jeszcze szóstego czeskiego księcia - "Goriwei", które zwykle odczytuje się jako "Boriwei". Jednak wątpi się, że Borzywoj brał udział w tym starciu, gdyż roczniki mówią o pięciu książętach czeskich; uważa się, że wzmianka o Borzywoju jest późniejszą uwagą marginalną.
Borzywoj I został określony mianem pierwszego chrześcijańskiego księcia Czechów przez Krystiana w "Żywocie świętego Wacława", w najstarszym "Żywocie świętej Ludmiły" (Fuit in provincia Boemorum) oraz w "Kronice" Kosmasa z Pragi.
Borzywoj I został ochrzczony przez arcybiskupa Metodego na terenie Moraw.
Data chrztu Borzywoja I nie jest pewna. Kosmas z Pragi podał rok 894, jednak jest to niemożliwe, gdyż Metody, który ochrzcił Borzywoja I, zmarł już w 885 roku. Proponuje się rok 884.
Borzywoj powrócił do kraju w towarzystwie kapłana Kaika. Ufundował kościół św. Klemensa, zbudowany w Lewym Hradcu. Wezwanie tego kościoła (Cyryl i Metody odnaleźli na Krymie relikwie tego świętego), a także elementy architektoniczne (patrocinium) wskazują na wpływy morawskie. W tym kościele został osadzony Kaik.
W Czechach doszło do buntu przeciwko Borzywojowi I; buntownicy ogłosili księciem Strojmira. Ich kandydat przebywał na wygnaniu "u Niemców" tak długo, że nawet zapomniał ojczystego języka. Bunt ten był skierowany nie tylko przeciwko nowej wierze, ale i zależności od Świętopełka, księcia morawskiego, w którą popadł Borzywoj. Przypuszcza się, że bunt Strojmira mógł być inspirowany przez bawarskie kręgi kościelno-polityczne, które uważało Czechy za swoją strefę wpływów. Wniosek tej zdaje potwierdzać się fakt, że dopiero w 895 roku Czechy, w wyniku oddania się Spitygniewa I pod opiekę wschodniofrankijskiego króla Arnulfa z Karyntii, znalazły się w obrębie diecezji ratyzbońskiej. Tzw. tradycja "bawarska", która znalazła odbicie w "Żywocie świętego Wacława" zwanym Crescente fide oraz w "Żywocie świętego Wacława" autorstwa Gumpolda z Mantui twierdzi, że pierwszym chrześcijańskim księciem Czechów był Spitygniew I, syn Borzywoja I.
Borzywojowi udało się stłumić bunt, przypuszczalnie stało się to z pomocą Świętopełka I, księcia morawskiego. Po powrocie do Czech Przemyślida pełnił funkcję "namiestnika" z ramienia potężnego sąsiada.
Po zwycięstwie w wojnie domowej Borzywoj I zbudował drugą świątynię na ziemiach czeskich - był nią kościół Najświętszej Marii Panny w Pradze. Badania archeologiczne wskazują na to, że kościół został wzniesiony wcześniej niż praski gród. Jednak, jak sądzą czescy badacze, był to tradycyjny teren kultowy, a na terenie przyszłego grodu istniało pogańskie miejsce zwane przez Kosmasa Żiżi.
Siedziba Bolesława I znajdowała się w Lewym Hradcu; dawniej sądzono, że po wybudowaniu kościoła Najświętszej Marii Panny Borzywoj przeniósł swoją siedzibę do Pragi. Obecnie uważa się, że nastąpiło to za panowania jego syna Spitygniewa I.
Borzywoj I zmarł w wieku 36 lat. Sama data zgonu pozostaje dyskusyjna. Jeden z roczników podaje rok 801; metodą kombinacji paleograficznych próbuje się go odczytywać jako 891 roku.
W literaturze pojawiają się też inne daty zgonu Borzywoja I: 888-893 i około 894 roku.
Żródła:
Borzywoj I w "WikipediA"
Historia powszechna/Czechy Przemyślidów w "WIKIBOOKS"
"Poczet książąt i królów Czech" - autor: Przemysław Jaworski